Χτισμένη πάνω σε ένα βράχο στο χωριό της Επισκοπής Πάφου, δεσπόζει η εκκλησία προς τιμήν του Αγίου Ιλαρίωνα, του Μέγα.
Η εκκλησία του Αγίου Ιλαρίωνα, αποτελεί ορόσημο του χωριού. Της έχει δοθεί ο χαρακτηρισμός ο «Βράχος της Επισκοπής» και δικαίως αποκαλείται ως τα «Μετέωρα της Κύπρου».
Ο Άγιος Ιλαρίωνας ο Μέγας υπήρξε ένας από τους πιο σπουδαίους παλιούς Xριστιανούς ερημίτες. Γεννήθηκε στην Παλαιστίνη το 290 μ.Χ. από γονείς ειδωλολάτρες. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στην Αλεξάνδρεια μυείται στο Χριστιανισμό. Από νεαρή ηλικία ακολουθεί τον ασκητισμό και βρίσκεται κοντά στο φημισμένο ασκητή Μέγα Αντώνιο.
Στην ηλικία των 63 χρόνων, ο Άγιος Ιλαρίωνας ήρθε στην Κύπρο μαζί με το μαθητή του Ησύχιο. Επιλέγει να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του σε ένα σπήλαιο, σε μια βραχώδη τοποθεσία, δίπλα από ένα ειδωλολατρικό ναό, στο χωριό Επισκοπή Πάφου. Στη διάρκεια της ασκητικής ζωής του προέβη σε πολλά θαύματα. Όταν κοιμήθηκε σε ηλικία 80 ετών, τα πνευματικά του παιδιά τον έθαψαν εκεί όπου βρισκόταν το ασκητήριο του. Ο μαθητής του Ησύχιος, ο οποίος έμενε μαζί με τον Άγιο, πήρε το ιερό σκήνωμα του και το μετέφερε στην Παλαιστίνη, στην Ιερά Μονή Μαϊουμά. Κατά τη διαμονή του Αγίου Ιλαρίωνα στην Επισκοπή λειτουργούσε και μικρό μοναστήρι, αφιερωμένο στον Τίμιο Σταυρό, κατάλοιπα του οποίου βρίσκονται μέχρι σήμερα στην περιοχή.
Η σημερινή εκκλησία του Αγίου Ιλαρίωνα χτίστηκε έπειτα από τον μεγάλο σεισμό του 1953, που είχε ως αποτέλεσμα να καταστρέψει μέρος της εκκλησίας. Η θέα της εκκλησίας του Αγίου Ιλαρίωνα είναι εντυπωσιακή και σε συνδυασμό με την άγρια φυσική ομορφιά προσφέρει στον επισκέπτη μία πανοραμική θέα προς την κοιλάδα της Έζουσας, κατακλύζοντας τον με συναισθήματα γαλήνης και κατάνυξης.
Η παλιά πετρόκτιστη καμαροσκέπαστη εκκλησία, ανακηρύχθηκε ως θρησκευτικό μνημείο από το Τμήμα Αρχαιοτήτων. Βρίσκεται κάτω από τον γιγάντιο βράχο και αποτελεί κτίσμα της Υστεροβυζαντινής περιόδου(1100μ.Χ). Κάτω από το γκρεμό, στο σημείο που βρίσκεται και η παλιά εκκλησία συναντάμε και το ασκητήριο του Αγίου Ιλαρίωνα του Μέγα.
Ο Άγιος Ιλαρίωνας θεωρείται ο πολιούχος Άγιος της Επισκοπής και Μνημονεύεται στις 21 Οκτωβρίου.
Η Επισκοπή Πάφου ονομάζεται του μωρού νερού γιατί κάποτε που πήγε να περάσει ο Άγιος τον ποταμό να πάει στον Άγιο Γενάδιο που ήταν κολλητός του φίλος είπε σταμάτα μωρό νερό να περάσω, δηλαδή τρελό νερό. Υπάρχει η ατζουπόπετρα που την έριξε στον ατζουπο και τον έβαλε από κάτω. Ατζουπο στην Πάφο ονομάζουν τον δισβολο. Υπάρχει και μια τοποθεσία που ο Άγιος είχε κτίσει μοναστήρι του Σταυρού. Οι παλιοί θυμούνται που εκκλησιάζονταν εκεί την Τρίτη του Πάσχα.