Και ποιος δεν θυμάται την εφηβεία του… Τα χρόνια τα ανέμελα και τα νεανικά. Τα χρόνια που μας χάρισαν τα όνειρα και την αισιοδοξία.
Άραγε τι διαφορά είχαν οι παλιοί έφηβοι με τους σημερινούς; Μάλλον τεράστιες διαφορές. Η σημερινή κοινωνία έχει αλλάξει πολύ σε βασικά θέματα που αφορούν τους έφηβους μας.
Οι αλλαγές έχουν επισυμβεί στην οικογένεια, στα σχολεία, στους φίλους, στο περιβάλλον. Παντού. Τίποτα δεν είναι ίδιο. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα κοινωνικά δίκτυα επικοινωνίας, η τηλεόραση, τα τραγούδια… Αν σταθούμε για μια στιγμή στο δεδομένο που λέγεται τραγούδι και στίχος, τότε μπορούμε να αντιληφθούμε ότι όντως ο κόσμος ενός εφήβου έχει αλλάξει δραματικά. Τα λόγια των τραγουδιών και μόνο, η χρήση λέξεων με βία και επιθετικότητα μας λένε πολλά για την αλλαγή για την οποία αναφερόμαστε.
Τώρα, πώς μπορούμε άραγε να μιλήσουμε για υπευθυνότητα στη σημερινή γενιά εφήβων; Μπορούμε να έχουμε ελπίδα ότι οι σημερινοί έφηβοι, όσοι δεν χάθηκαν στη σημερινή “μόδα” του ευτελούς τραπ τραγουδιού μπορούν να κουβαλούν υπευθυνότητα; Νομίζω, ναι.
Θαρρώ πως η κάθε εποχή έχει τις ιδιαιτερότητες της, όσο αισιόδοξο ή απαισιόδοξο κι αν είναι το τοπίο.
Ας πούμε για μια φορά ακόμα λοιπόν, ότι το μυστικό πίσω από κάθε έκφανση παιδείας ή κοινωνίας, υπάρχει πάντα λίγο ή πολύ το σχολείο, η οικογένεια και το περιβάλλον όπου ζουν και δημιουργούν οι έφηβοι.
Παιδεία λοιπόν. Μόρφωση λοιπόν. Δάσκαλοι, καθηγητές και γονείς, λοιπόν.
Τηλεόραση, λοιπόν. Μουσική, λοιπόν. Παραστάσεις, λοιπόν. Μιλάμε για όλα αυτά τα δεδομένα που μπορούν να επηρεάσουν θετικά και αισιόδοξα τους έφηβους μας όσον αφορά την υπευθυνότητά τους.
Τι σημαίνει υπευθυνότητα; Σημαίνει είμαι παρόν, είμαι κομμάτι του “εμείς”. Σημαίνει εγώ κι άλλα άτομα μαζί υπάρχουμε με ενσυναίσθηση και ομορφιά ψυχής στο σύνολο που ζούμε.
Ένα από τα πιο ευάλωτα κομμάτια της κοινωνίας μας είναι η εφηβεία. Γιατί απλά είναι στο δρόμο της εξέλιξης και της διαμόρφωσης.
Δάσκαλοι, καθηγητές γονείς, λοιπόν. Το περιβάλλον που μπορεί να επηρεάσει έναν έφηβο για να πάει παρακάτω!
Συχνά οι γονείς παραπονιούνται για την έλλειψη υπευθυνότητας και τους κακούς τρόπους των εφήβων. Η αρχική ευθύνη όμως βαραίνει τους ίδιους τους γονείς. Ο έφηβος επηρεάζεται από τις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα του, συνεπώς, αυτό το μεταβατικό στάδιο από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση επηρεάζει όχι μόνο την ανάπτυξη, αλλά και τη συμπεριφορά τους, καθώς η επικοινωνία γονιών – εφήβων γίνεται όλο και πιο δύσκολη.
Οι ευθύνες για έναν έφηβο σημαίνει να κάνουν δουλειές στο σπίτι, να ολοκληρώνουν τη μελέτη για το σχολείο, να παίρνουν καλούς βαθμούς καθώς και να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες της οικογένειάς τους.
- Μιλήστε στον έφηβό σας σχετικά με τη λήψη πρωτοβουλιών. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να πετάξουν τα σκουπίδια ή να καθαρίσουν το δωμάτιό τους πριν τους το πείτε εσείς. Αν οι έφηβοί σας θέλουν να τους φέρεστε ως ενήλικες, πρέπει να φέρονται και αναλόγως.
- Να είστε ξεκάθαροι σχετικά με το τι περιμένετε από τον έφηβό σας. μιλήστε συγκεκριμένα.
- Θέστε όρια στον έφηβό σας. Αυτό τους δείχνει ότι νοιάζεστε.
- Να είστε έτοιμοι όταν ο έφηβος θα δοκιμάσει τα όρια που του έχετε θέσει.
- Ενημερώστε τον έφηβο εξ αρχής ποιες θα είναι οι συνέπειες, αν παραβεί κάποιο όριο. Βεβαιωθείτε ότι η τιμωρία είναι αντίστοιχη του εγκλήματος.
- Να είστε συνεπείς όταν επιβάλλετε την τιμωρία. Αν η τιμωρία δεν δοθεί, ο έφηβος θα αμφισβητεί την «εξουσία» σας.
- Βεβαιωθείτε ότι αναγνωρίζετε το καλό που κάνει ο έφηβός σας. Επαινέστε τον όταν επιδεικνύει υπευθυνότητα και παίρνει πρωτοβουλίες.
Ο υποστηρικτικός γονέας έχει κατά νου το συμφέρον του παιδιού του, αλλά ταυτόχρονα είναι παρόν, δείχνει ενδιαφέρον και προσφέρει βοήθεια. Αυτό σημαίνει:
- Ενεργά να ενθαρρύνετε τους έφηβους να κάνουν το καλύτερο που μπορούν στο σχολείο, στις δραστηριότητές τους και στα χόμπι τους,
- Να ακούτε χωρίς επίκριση και να προσπαθείτε να κατανοήσετε τις ανησυχίες τους και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν,
- Να αναγνωρίζετε τις επιτυχίες τους και να τους υποστηρίζετε μέσα από τα λάθη και τις προκλήσεις τους,
- Να θέτετε συνεπείς προσδοκίες και συνέπειες για να τους βοηθήσετε να νιώθουν ασφαλείς και ικανοί να προβλέψουν τα αποτελέσματα των πράξεων τους και
- Να τους φέρεστε με δικαιοσύνη και να αναπτύσσετε μια σχέση εμπιστοσύνης.
Γιατί η ύπαρξη ενός υποστηρικτικού γονέα είναι σημαντική για τους εφήβους;
Η επίδραση που έχετε πάνω στο παιδί σας εξαρτάται περισσότερο από την εμπιστοσύνη στη σχέση σας παρά στην εξουσία που επιδεικνύετε πάνω του και τα κηρύγματα που κάνετε. Μπορεί να σας φαίνεται ότι παιδί σας προσπαθεί να σας απωθήσει, αλλά στην πραγματικότητα προσπαθεί να απωθήσει τον εαυτό του από εσάς, ώστε να μπορέσει να επιλέξει μια κατεύθυνση στη ζωή του και να διαμορφώσει μια ταυτότητα για τον εαυτό του ως ξεχωριστό, ανεξάρτητο άτομο.
Η αγάπη, η υποστήριξη, η εμπιστοσύνη και η αισιοδοξία από την οικογένειά του, κάνει το παιδί να νιώθει ασφαλές και είναι πανίσχυρα όπλα ενάντια στην πίεση από τους συνομήλικους, τις προκλήσεις της ζωής και τις απογοητεύσεις.
