Του Γιαννάκη Λ.Ομήρου
Πρώην Προέδρου της Βουλής
Των Αντιπροσώπων
Με αφορμή το διορισμό από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του πρώην Επιτρόπου Γιοχάνες Χαν, επανέρχεται στο προσκήνιο η εμπλοκή και ποιας μορφής, της Ε.Ε στο Κυπριακό.
Πρώτον θα πρέπει να είναι αδιαμφισβήτητος και απολύτως αποδεκτός ο πρωταγωνιστικός ρόλος του ΟΗΕ. Το Κυπριακό είναι, ως πρόβλημα ξένης εισβολής και κατοχής, διεθνές και συνεπώς της απόλυτης δικαιοδοσίας του Διεθνούς οργανισμού. Ωστόσο από την στιγμή που δρομολογήθηκε η ενταξιακή διαδικασία και αργότερα η Ευρωπαϊκή ενσωμάτωση της Κύπρου, το Κυπριακό είναι και ευρωπαϊκό πρόβλημα. Καθόλου τυχαίο ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διόρισε κατ’ επανάληψιν ειδικούς αντιπροσώπους της σε διαδικασίες συνομιλιών για λύση. Βέβαια τεχνοκράτες και όχι πολιτικές προσωπικότητες. Καλό είναι να θυμηθούμε ότι τόσο στις συνομιλίες στο Μπούργκενστοκ το 2004, όσο και στη περίπτωση Γενεύης – Μον Πελεράν και Κραν Μοντανά υπήρξε παρουσία και εμπλοκή της Ε.Ε.
Πέραν όμως της Ευρωπαϊκής διάστασης του Κυπριακού υπάρχει και ένας άλλος λόγος, ζωτικής σημασίας, που επιβάλλει την ενεργό ανάμιξη της Ε.Ε σε κάθε προσπάθεια για λύση του Κυπριακού. Είναι η ανάγκη όπως η λύση είναι συμβατή με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, με τον Ευρωπαϊκό νομικό πολιτισμό.
Δεν είναι δυνατό να υπάρξει μια λύση που θα αντιμάχεται τις Ευρωπαϊκές αρχές και αξίες ή που να καθιστά αδύνατη τη λειτουργία της Κύπρου μέσα στο κανονιστικό πλαίσιο και τις πρόνοιες που περιέχουν οι Ευρωπαϊκές συνθήκες.
Θα πρέπει βέβαια να είναι απολύτως σαφές ότι οποιοσδήποτε Ευρωπαίος απεσταλμένος (special envoy) θα λειτουργεί και ενεργεί επικουρικά προς τις βασικές προσπάθειες και πρωτοβουλίες του ΟΗΕ.
Και ο ρόλος του θα περιορίζεται στη διασφάλιση συμβατότητας της λύσης του Κυπριακού με το Ενωσιακό Δίκαιο και τις Ευρωπαϊκές συνθήκες.
Επειδή οι ασκούντες κριτική ή οι διατυπώσαντες επιφυλάξεις για την αναγκαιότητα ενεργού ανάμιξης της Ε.Ε και διορισμού Ευρωπαίου απεσταλμένου, είναι μεταξύ άλλων και εμφανιζόμενοι ως βαθύτατα Ευρωπαϊστές, καλό είναι να τους υπενθυμίσουμε ότι ο δικαίως θεωρούμενος ως ο αρχιτέκτονας και σκαπανέας της Ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης της Κύπρου, αείμνηστος Γιάννος Κρανιδιώτης, ήταν ο πρώτος που κατέθεσε δημοσίως τις εξής θέσεις αναφορικά με το θέμα της ενεργού ανάμιξης της Ε.Ε στο Κυπριακό, ακόμα και πριν την πλήρη ένταξη της Κύπρου.
Πρώτον, για διορισμό ειδικού Ευρωπαίου απεσταλμένου στο Κυπριακό με επικουρική συνδρομή προς τις προσπάθειες του ΟΗΕ για επίτευξη λύσης. Με την διασαφήνιση ότι θα πρέπει να είναι πολιτική προσωπικότητα και όχι απλώς τεχνοκράτης.
Δεύτερον, ότι θα πρέπει σε ένα προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να επιδιωχθεί η υιοθέτηση μιας ολιγαρκούς δέσμης αρχών λύσης του Κυπριακού, προκειμένου η λύση να είναι συμβατή με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο.
Ο διορισμός Γιοχάνες Χαν αποτελεί αναμφίβολα μια θετική εξέλιξη. Με προϋπόθεση να «γρηγορεί και να αγρυπνεί» για την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού στη λύση του Κυπριακού και να αποτρέψει κάθε απόπειρα παρεκκλίσεων από το Ευρωπαϊκό κεκτημένο.
