Στον Στατό-Άγιο Φώτιο ο Κ. Χαμπιαούρης για την Ενημερωτική Ημερίδα με θέμα «Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων και η επέκτασή της στην Επαρχία Πάφου».

Η Κυβέρνηση Νίκου Αναστασιάδη αναγνωρίζοντας, αφενός τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ορεινές κοινότητες και το συνεπαγόμενο υψηλό κόστος της εγκατάλειψής τους, και αφετέρου τις δυνατότητες, τη δυναμική και τις προοπτικές τους, αποφάσισε την υιοθέτηση και την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης πολιτικής για την ανάπτυξη της ορεινής Κύπρου.

Τον Ιούλιο 2019, το Υπουργικό Συμβούλιο, για πρώτη φορά από εγκαθιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας, υιοθέτησε την Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων Τροόδους (ΕΣΑΟΚ), η οποία ήταν όραμα και πρωτοβουλία του Προέδρου της Δημοκρατίας. Περιλαμβάνει πέραν των 350 δράσεων, με χρονικό όριο υλοποίησης έως και το τέλος του 2030, καθώς και λεπτομερές σχέδιο δράσης με συγκεκριμένα έργα, ιεραρχημένα και κοστολογημένα, με συνολικό προϋπολογισμό πέραν των 525 εκ. ευρώ. Οι προτεινόμενες δράσεις έχουν ομαδοποιηθεί και κατανεμηθεί με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι οι όποιες πολιτικές, δράσεις και ενέργειες θα είναι αλληλοσυμπληρούμενες και παραγωγικές, αποδίδοντας στην τοπική κοινωνία και οικονομία τα αναμενόμενα οφέλη.

Εκπονήθηκε από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και ήταν το αποτέλεσμα της δουλειάς μίας πολυπληθούς διεπιστημονικής ομάδας – Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και Université Clermont-Auvergne – η οποία συνεργάσθηκε με τις Τεχνικές Επιτροπές που καθορίστηκαν από τα Υπουργεία, καθώς επίσης και με αυτοδιοικητικούς, παραγωγικούς, κοινωνικούς και κλαδικούς φορείς.

Σχεδιάστηκε βασισμένη σε ευρωπαϊκά αναπτυξιακά πρότυπα, υιοθετώντας τις αρχές της βιώσιμης εδαφικής ανάπτυξης και εναρμονίζοντας τις τρεις μεγάλες διαστάσεις της ανθρώπινης δράσης: οικονομία/παραγωγή, πλαίσιο ζωής/κοινωνία, φύση/περιβάλλον.

Η Στρατηγική ξεκίνησε, σε πρώτη φάση, πιλοτικά, καλύπτοντας τις ορεινές κοινότητες της κεντρικής οροσειράς Τροόδους (επαρχίες Λευκωσίας και Λεμεσού). Μετά την καθορισμένη αξιολόγηση της πορείας και των θετικών αποτελεσμάτων της, αποφασίστηκε να προχωρήσει η επέκτασή της για να καλύψει τις ορεινές περιοχές της Λάρνακας και της Πάφου, καθώς και τις λοιπές των επαρχιών Λευκωσίας και Λεμεσού.

Η επέκταση της ΕΣΑΟΚ εκπονείται επίσης από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και τους συνεργάτες του και αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο 2023. Σημειώνεται ότι ακολουθείται η ίδια μεθοδολογία, με τη διάγνωση της υφιστάμενης κατάστασης και περιγραφή των βασικών προβλημάτων των περιοχών μελέτης και στη συνέχεια θα εμπλουτιστούν οι υφιστάμενες παρεμβάσεις της ΕΣΑΟΚ με δράσεις, έργα, ενέργειες κ.ά. για τις περιοχές αυτές. Έτσι, το ολοκληρωμένο στρατηγικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα θα λειτουργήσει συμπληρωματικά προς την ΕΣΑΟΚ. Θα περιλαμβάνει βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα και δράσεις που θα αποσκοπούν στην τόνωση της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης των υπό αναφορά κοινοτήτων.

Απόψε, σας παρουσιάζουμε την πορεία υλοποίησης της ΕΣΑΟΚ, πορεία που θα ακολουθηθεί και για τις δικές σας περιοχές, και όπως θα αντιληφθείτε πρόκειται για ένα ουσιαστικό και γενναίο μοντέλο ανάπτυξης, το οποίο ούτε μονοθεματικό είναι ούτε στατικό, αλλά, όπως θα δούμε στη συνέχεια, εμπλουτίζεται συνεχώς με ένα δομημένο, ολιστικό και στοχευμένο πρόγραμμα έργων, δράσεων, καθώς και σχεδίων στήριξης που εκπονήθηκαν από τα Υπουργεία.

Με προσήλωση στις εξαγγελίες και την πολιτική του Προέδρου της Δημοκρατίας για τις ορεινές κοινότητες, μέχρι σήμερα, είτε έχουν ολοκληρωθεί είτε βρίσκονται σε πορεία υλοποίησης, 194 δράσεις, συνολικού κόστους €367 εκατομμυρίων.

Ξεκινώντας από τις οριζόντιες παρεμβάσεις, οι οποίες έχουν θεσμικό χαρακτήρα, να αναφέρουμε ότι πρόκειται για Νομοσχέδια και μελέτες, στρατηγικής σημασίας, τα οποία αναμένεται έως το τέλος του 2022 να ολοκληρωθούν, με τη σημαντική συμβολή της Επιτρόπου Νομοθεσίας κας Λουΐζας Ζαννέτου και τη συνεργασία των Υπουργείων Εσωτερικών, Ενέργειας, Γεωργίας και του Υφυπουργείου Τουρισμού.

1. Η θέσπιση της αρχής της ορεινότητας και της πολιτικής ορεινών περιοχών.
2. Η συμπερίληψη των ορεινών κοινοτήτων των επαρχιών Πάφου, Λάρνακας και των υπολοίπων των επαρχιών Λεμεσού και Λευκωσίας στην Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων.
3. Η νέα Δήλωση Πολιτικής Τροόδους, η οποία αποτελεί τον επιτελικό χωροταξικό σχεδιασμό.
4. Η αναγνώριση της οικοτεχνίας ως κλάδου δευτερογενούς παραγωγής.
5. Ο προσδιορισμός ειδικών όρων και προδιαγραφών ανάπτυξης και λειτουργίας επισκέψιμων – πολυλειτουργικών αγροκτημάτων.
6. Η εκπόνηση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την ΕΣΑΟΚ και
7. Η ετοιμασία Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Περιοχής Τηλλυρίας.

Οι εν λόγω δράσεις θεωρούνται στρατηγικής σημασίας, καθώς έχουν ως στόχο τόσο τον καθορισμό του πλαισίου αρχών και τους γενικούς στόχους της ορεινής πολιτικής όσο και την προαγωγή εναλλακτικών μορφών αγροτικής δραστηριότητας και την αύξηση του εισοδήματος της αγροτικής οικογένειας, τον εμπλουτισμό του ιδιότυπου τουριστικού προϊόντος Τροόδους και την αύξηση της επισκεψιμότητας, αλλά και τη δημιουργία συνθηκών συγκράτησης και προσέλκυσης πληθυσμού στην περιοχή.

Παράλληλα με τις οριζόντιες παρεμβάσεις, βρίσκονται σε εξέλιξη ή ολοκληρώθηκαν δράσεις πολυτομεακού και ολιστικού χαρακτήρα, που αφορούν όλους της τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, με επίκεντρο, πρωτίστως, τον άνθρωπο. Στη συνέχεια θα παρουσιάσουμε ενδεικτικές δράσεις, γιατί, όπως αντιλαμβάνεστε, δεν είναι δυνατό στον χρόνο που έχουμε, να παρουσιάσουμε όλες τις δράσεις που είναι σε εξέλιξη.

Υγεία και Κοινωνική Πρόνοια

Μια από τις βασικές προτεραιότητες της παρούσας Κυβέρνησης είναι η οικοδόμηση ενός συστήματος υγείας προσαρμοσμένου στις τοπικές συνθήκες, καθώς και στην παροχή κοινωνικών υπηρεσιών που θα βελτιώνουν την ποιότητα ζωής και την εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης. Στο πλαίσιο αυτό, ολοκληρώθηκαν ή είναι σε εξέλιξη πέραν των 25 έργων από τα Υπουργεία Υγείας κι Εργασίας και το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας.

Στοχεύσαμε στη λειτουργική αναβάθμιση χώρων και υποδομών στο Νοσοκομείο Τροόδους, στην ολοκλήρωση της Φυματιολογικής και Πνευμονολογικής Κλινικής, καθώς και στην αναβάθμιση των υπηρεσιών, με προσλήψεις ιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού.

Παράλληλα, ενισχύσαμε τη λειτουργία και τις παρεχόμενες υπηρεσίες Ασθενοφόρων, με τη δημιουργία Σταθμών Ασθενοφόρων στην Ευρύχου και τον Κάμπο, καθώς και με την ενίσχυση του Σταθμού στον Πεδουλά.

Στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας ήδη λειτουργεί το Περιφερειακό Κέντρο Υποστήριξης Ηλικιωμένων και Αναπήρων στο Φοινί και σύντομα ξεκινάει τη λειτουργία του στο Παλαιχώρι. Επιπλέον, λειτουργούν, στην παρούσα φάση, φυσιοθεραπευτήρια, στον Άγιο Θεόδωρο Πιτσιλιάς, στο Πέρα Πεδί, τη Λάνια και τον Καλοπαναγιώτη.

Παράλληλα, εξασφαλίσαμε κοινωνικούς λειτουργούς για τη δημιουργία τριών Συμβουλευτικών Κέντρων, ενώ προχωρούμε στη δημιουργία Βρεφοπαιδοκομικών Σταθμών: στον Καλοπαναγιώτη (ήδη λειτουργεί), στην Πάχνα, στην Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου και στην Τριμίκλινη.

Εκπαίδευση

Η βασική κατεύθυνση που διαμορφώθηκε στον τομέα της εκπαίδευσης είναι η διεύρυνση και βελτίωση των παρεχόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών, αντιμετωπίζοντας το Τρόοδος ως Ζώνη Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας, όπου θα ισχύουν ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ρυθμίσεις.

Επεκτάθηκε ο θεσμός των προαιρετικών ολοήμερων σχολείων σε δημοτικά και νηπιαγωγεία, λειτούργησαν θερινά σχολεία, δημιουργήθηκε ο κλάδος Οινοποιίας – Αμπελουργίας στο Όμοδος, ενώ αναμένεται τον προσεχή Σεπτέμβρη να λειτουργήσει ο Κλάδος Γεωπονίας στο Λύκειο Σολέας. Μετεξελίχθηκε η Εμπορική Σχολή Μιτσή Λεμύθου σε Οικονομική-Εμπορική Σχολή Ειδικού Ενδιαφέροντος και αναπτύχθηκε, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο οριζόντιας πολιτικής, η σχολική εξ αποστάσεως εκπαίδευση υποστηριζόμενη από ψηφιακά μέσα, καθώς και η παραχώρηση χρόνου στα μικρά σχολεία και συμπλέγματα τάξεων.

Στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αναμένεται, εντός Μαρτίου, η ολοκλήρωση της μελέτης που αφορά στη διαμόρφωση σχεδίου κινήτρων προέλκυσης ντόπιων και ξένων Πανεπιστημίων για την ίδρυση και λειτουργία τμημάτων ή/και σχολών στο Τρόοδος.

Έρευνα, καινοτομία και επιχειρηματικότητα

Για τον μετασχηματισμό των ορεινών περιοχών του Τροόδους σε ένα ελκυστικό αειφόρο περιβάλλον καινοτομίας, μάθησης, έρευνας, ευρηματικότητας νέων επιχειρηματικών ευκαιριών, για όλες τις πληθυσμιακές ομάδες, αλλά και στήριξης των τοπικών αρχών και των κατοίκων, προχωρούμε στη υλοποίηση μιας σημαντικής και στρατηγικής δράσης, με τη δημιουργία παραρτήματος του ΥΦΕΚΨΠ στις Πλάτρες.

Το Παράρτημα, μεταξύ άλλων, θα προσφέρει υπηρεσίες εκπαίδευσης και ενημέρωσης για χρήση ψηφιακών τεχνολογιών και ανάπτυξη δεξιοτήτων, καθώς και υποστήριξη και καθοδήγηση για ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρηματικών ή ερευνητικών δραστηριοτήτων στην περιοχή.

Τέλος, μέσω του Προγράμματος RESTART δόθηκε χρηματοδότηση για έρευνα και καινοτομία σε ορεινές περιοχές, ενώ παράλληλα είναι σε εξέλιξη έργα, δράσεις και σχέδια οριζόντιου χαρακτήρα, όπως: οι ευρυζωνικές υποδομές και υπηρεσίες υπέρ υψηλής ταχύτητας, αλλά και η εφαρμογή ανάπτυξης νησίδων ελεύθερης πρόσβασης στο διαδίκτυο.

Πολιτισμός

Ο πολιτισμός του Τροόδους αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο που δύναται να διασυνδεθεί τόσο με τον τουρισμό όσο και με το επιχειρηματικό οικοσύστημα της περιοχής. Μια από τις βασικές κατευθύνσεις της ΕΣΑΟΚ και παρέμβαση εθνικής σημασίας είναι το Ίδρυμα Πολιτισμού Τροόδους, το οποίο συστάθηκε και διορίστηκαν πρόσφατα από το Υπουργικό Συμβούλιο τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Κύρια στρατηγική δράση του Ιδρύματος είναι πολιτιστική πολιτική για την περιοχή του Τροόδους καθώς και η προστασία, διαχείριση και ανάδειξη της ιστορίας της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του. Παράλληλα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας, τα Υφυπουργεία Τουρισμού, Έρευνας και Καινοτομίας, το Τμήμα Αρχαιοτήτων και άλλους φορείς προχωρήσαμε στην υλοποίηση σειράς δράσεων που αφορούν στην προώθηση και προβολή των πολιτιστικών πόρων Τροόδους, στη συντήρηση, αποκατάσταση, αναβάθμιση και αξιοποίηση των μνημείων, στη δημιουργία Κυπριακού Αποθετηρίου Ψηφιοποιημένης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στην υλοποίηση Προγραμμάτων και Σχεδίων επιχορήγησης εργαστηρίων χειροτεχνίας, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η λειτουργία του Δικτύου Ανοικτών Οικομουσείων κ.ά.

Τουρισμός

Με συγκροτημένες πρωτοβουλίες, δράσεις κι έργα, δημιουργήσαμε τις προϋποθέσεις για το νέο ορεινό τουριστικό προϊόν Τροόδους που εστιάζει στην καθιέρωσή του ως ενός ολόχρονου προορισμού εμπειριών. Πέραν των 20 δράσεων είτε ολοκληρώθηκαν είτε είναι σε εξέλιξη και αφορούν κυρίως στη διαμόρφωση εμπειριών και δραστηριοτήτων, με ναυαρχίδα το καινοτόμο έργο «Heartland of Legends» (αυθεντική διαδρομή εμπειριών), την ανάπτυξη ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού, την ανάδειξη και προβολή των τοπικών πόρων, προϊόντων και υπηρεσιών, την αναβάθμιση και πιστοποίηση των προσφερόμενων υπηρεσιών και προϊόντων, την αξιολόγηση των καταλυμάτων, την εκπαίδευση και κατάρτιση, την ενίσχυση των τουριστικών επιχειρήσεων, την ολιστική ανάπτυξη των Ορεινών Αθλητικών Θερέτρων κ.ά. Παράλληλα, το Υφυπουργείο, για μεγιστοποίηση της προσφοράς του, παρουσίασε και μια σειρά Σχεδίων και επιχορηγήσεων για την ορεινή Κύπρο. Τέλος, σε συνεργασία με το Γραφείο μας, ανέλαβε την Επιστημονική και Τεχνοοικονομική Μελέτη για τη δημιουργία του Οικομουσείου «Δασόεσσα»:  Φύση – Πολιτισμός – Άθληση. Αξιοποίηση του ιστορικού χώρου του Αμιάντου.

Γεωργία και Περιβάλλον

Ένας από τους σημαντικότερους τομείς της ΕΣΑΟΚ και το κύτταρο του παραγωγικού τομέα στο Τρόοδος είναι η γεωργία και το περιβάλλον, για τα οποία υλοποιούμε πέραν των 45 δράσεων μέχρι σήμερα και αξιοποιούμε κάθε δυνατότητα προς όφελος των αγροτών, των κατοίκων και του περιβάλλοντος, επιλύοντας ταυτόχρονα καίρια ζητήματα.

Προωθούμε την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος παραγωγής, πιστοποίησης και προώθησης για τα προϊόντα του Τροόδους. Προς αυτή την κατεύθυνση εφαρμόζονται ειδικά Μέτρα και Επενδυτικά Σχέδια για στήριξη του γεωργικού και κτηνοτροφικού τομέα, με έμφαση τις ορεινές περιοχές. Παράλληλα, στοχεύουμε, μέσα από ποικίλες δράσεις, στην ενίσχυση και αναβάθμιση του μηχανισμού υποστήριξης της γεωργίας καθώς και των αγροτών. Στηρίζουμε τη δημιουργία δομών συνεργασίας παραγωγών, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η δικτύωση εξειδικευμένων ερευνητικών φορέων για την ανάπτυξη και μεταφορά της εφαρμοσμένης έρευνας στο Τρόοδος.

Όσον αφορά στη διαχείριση και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και εθνικής σημασίας φυσικών πόρων, υλοποιούμε σειρά δράσεων με στόχο την προώθηση της κυκλικής οικονομίας, της αειφόρου ανάπτυξης και της διατήρησης της βιοποικιλότητας. Προς τούτο, μεταξύ άλλων, βρίσκονται σε εξέλιξη: Μέτρα διαχείρισης της βλάστησης στο Κρατικό Δάσος Τροόδους, ενώ εντός του 2022, το Τμήμα Δασών θα προχωρήσει με την υλοποίηση μέτρων πυροπροστασίας εντός κρατικών δασών.

Παράλληλα, ολοκληρώσαμε ή βρίσκονται σε εξέλιξη μεγάλος αριθμός έργων που αφορούν στο Σύστημα Επεξεργασίας Λυμάτων, στο Σύστημα Διαχείρισης Υδάτων, στην κατασκευή Αποχετευτικών, στην ανάπτυξη και λειτουργία Σταθμού Μεταφόρτωσης Αποβλήτων και στην εφαρμογή του συστήματος διαλογής στερεών αποβλήτων στην πηγή.

Ενίσχυση επιχειρηματικής δραστηριότητας

Πέραν των όσων έχουν προαναφερθεί για τη δημιουργία και στήριξη μιας ανταγωνιστικής νέας ορεινής οικονομίας, το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας προωθεί Σχέδια κινήτρων και χορηγιών για τη δημιουργία νέων και καινοτόμων επιχειρήσεων αλλά και την αναβάθμιση υφιστάμενων βιοτεχνιών, καθώς και ενίσχυση της μεταποιητικής δραστηριότητας, με τον παράλληλο νομικό καθορισμό της λειτουργίας της «οικοτεχνίας».

Ταυτόχρονα, το Υπουργείο Εργασίας στηρίζει τις επιχειρήσεις στην εξεύρεση εργατικού δυναμικού και ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους.

Υποδομές συνδεσιμότητας και προσβασιμότητας (Οδικό δίκτυο)

H Κυβέρνηση, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα των υποδομών οδικού δικτύου, συνδεσιμότητας και προσβασιμότητας, προχώρησε στην ιεράρχηση και προγραμματισμό κατασκευής οδικών έργων και βελτίωσης της προσβασιμότητας. Σημαντικά οδικά έργα βρίσκονται σε εξέλιξη και ενδεικτικά αναφέρονται ο δρόμος Λεμεσού – Σαϊτά (πρώτη φάση), ο αυτοκινητόδρομος  Αστρομερίτη – Ευρύχου είναι σε διαδικασία προσφορών, ο παρακαμπτήριος Πελενδρίου (ολοκληρώθηκε η Α’ Φάση), ενώ ο αυτοκινητόδρομος Λευκωσίας – Παλαιχωρίου θα προκηρυχθεί εντός του 2022. Παράλληλα, γίνονται, κατά έτος, βελτιωτικά έργα σε ορεινούς δρόμους είτε από τις Επαρχιακές Διοικήσεις είτε από τα Δημόσια Έργα.

Στοχεύοντας στη χρήση των δημόσιων συγκοινωνιών, είναι σε εξέλιξη η διαδικασία βελτίωσης των υφιστάμενων υποδομών στάσεων λεωφορείων με την τοποθέτηση σύγχρονων στεγάστρων (σε κάποιες περιπτώσεις κλειστών), καθώς και η δημιουργία κατάλληλων σημάνσεων για τα δρομολόγια και χρήση της τηλεματικής.

Υπηρεσίες Ασφάλειας

Στο πλαίσιο της αναβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών ασφάλειας στις ορεινές κοινότητες, επενδύουμε σε έργα υποδομής και ενίσχυσης των πυροσβεστικών και αστυνομικών σταθμών.

Σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, την Αστυνομία Κύπρου και την Πυροσβεστική Υπηρεσία προχωρήσαμε σε προσθήκες/μετατροπές/αναβαθμίσεις σε Αστυνομικούς και Πυροσβεστικούς Σταθμούς, όπως για παράδειγμα, στην Κακοπετριά, τον Κάμπο, τις Πλάτρες, το Καλό Χωριό, τον Μονιάτη και την Ευρύχου, καθώς και σε ανεγέρσεις νέων Σταθμών στη Λάνια, την Πάχνα, τον Πεδουλά και τις Κυβίδες. Παράλληλα, προχωρούν οι διαδικασίες κατασκευής ελικοδρομίου στη Λινού για να καλύψει τις ανάγκες πυρόσβεσης, έρευνας και διάσωσης.

Τέλος, μεταξύ άλλων, διασυνδέσαμε, δωρεάν, Μνημεία UNESCO με το κεντρικό σύστημα ασφάλειας της Αστυνομίας.

Ενεργειακή αναβάθμιση

Μια από τις βασικές κατευθύνσεις της ΕΣΑΟΚ στον τομέα της Ενέργειας είναι η μείωση του ενεργειακού κόστους μέσω της προώθησης καινοτόμων ενεργειακών πολιτικών, για τη στήριξη των κατοίκων και των επιχειρήσεων της περιοχής, γεγονός που η παρούσα Κυβέρνηση, με αποφασιστικότητα, προχωρεί στην εφαρμογή Σχεδίων ειδικά για την ορεινή Κύπρο. Συγκεκριμένα, εφαρμόζει Σχέδια για Ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών (με διπλάσια χορηγία προς οικίες που βρίσκονται σε ορεινές περιοχές), ενώ στις 16 Μαρτίου έχουν εγκριθεί, από το Υπουργικό Συμβούλιο, Σχέδια χορηγιών για την ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων και επιχειρήσεων, καθώς και Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, περιλαμβανομένης της μετατροπής κτηρίων σε «κτήρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας».

Παράλληλα, με στόχευση προς την πράσινη ανάπτυξη και μείωση του ενεργειακού κόστους, η Κυβέρνηση προώθησε το Σχέδιο Virtual net-metering.

Έργα αναζωογόνησης και υποδομής στις κοινότητες

Εκτός από τα γενναιόδωρα στεγαστικά σχέδια και επιδόματα που εξήγγειλε ο Υπουργός Εσωτερικών, μια σειρά άλλων έργων, πέραν των 25 (σε Λευκωσία και Λεμεσό), προωθούνται ή έχουν ήδη ολοκληρωθεί από το Υπουργείο Εσωτερικών για την αναζωογόνηση κοινοτήτων. Για παράδειγμα, μεταξύ άλλων, η βιοτεχνική περιοχή στη Λινού, το Αστροπαρατηρητήριο στα Αγρίδια, η «Σχολή Γαστρονομίας» στον Μονιάτη, αναπλάσεις και εξωραϊσμοί πυρήνων και άλλων χώρων, δημιουργία χώρων στάθμευσης, μουσείων, πάρκων, πολυκέντρων νεολαίας και κέντρων πολιτιστικών δραστηριοτήτων, γραφείων και κοινοτικών ιατρείων, αναπαλαιώσεις, ανακαινίσεις, συντηρήσεις και ανεγέρσεις κοινοτικών κτηρίων, εκτελέσεις αντιπλημμυρικών έργων, βελτίωση της ποιότητας του οδικού φωτισμού και πολλά άλλα.

Γραφείο Επιτρόπου Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων

Το Γραφείο του Επιτρόπου Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων, πέραν του ότι έχει την εποπτεία και τον οριζόντιο συντονισμό ολόκληρου του κυβερνητικού μηχανισμού αναφορικά με την υλοποίηση της ΕΣΑΟΚ, υποστηρίζει τις τοπικές Αρχές και να επιλαμβάνεται συναντήσεων για ζητήματα που εμπίπτουν στους τομείς αρμοδιότητάς του.

Επιπλέον, το Γραφείο στην Τριμίκλινη λειτουργεί ως κέντρο υποδοχής και εξυπηρέτησης του κοινού, παρέχοντας πληροφορίες για όλα όσα έχουν προαναφερθεί. Παράλληλα, ενημερώνει το κοινό για το έργο του Γραφείου και τις πολιτικές της Κυβέρνησης μέσω της εφαρμογή (app) «ΕΠΙΤΡΟΠΟΣ ΕΣΑΟΚ ΤΡΟΟΔΟΥΣ», της ιστοσελίδα του Γραφείου και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης.

Στο πλαίσιο της ΕΣΑΟΚ αλλά και των στενών σχέσεων και συνεργασιών που έχουμε αναπτύξει με ακαδημαϊκά ιδρύματα, οργανισμούς, οργανωμένα σύνολα, τοπικές Αρχές και άλλους φορείς, ολοκληρώθηκαν ή είναι σε εξέλιξη πέραν των 30 δράσεων/έργων, όπως για παράδειγμα:

• Η δημιουργία του πανεπιστημιακού αγροκτήματος του ΤΕΠΑΚ στη Λόφου.
• Η αξιοποίηση κτηριακών εγκαταστάσεων στον Άγιο Ιωάννη Πιτσιλιάς από το Τμήμα Καλών Τεχνών του ΤΕΠΑΚ. Ενώ ετοιμάζονται άλλα δύο Μνημόνια Συνεργασίας του ΤΕΠΑΚ με ορεινές κοινότητες.
• Η ίδρυση και λειτουργία Εκπαιδευτικού Κέντρου για τα Ραδιοτηλεοπτικά Μέσα στην Ευρύχου, σε συνεργασία με την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου και το Κοινοτικό Συμβούλιο Ευρύχου.
• Η δημιουργία κατασκηνωτικών χώρων για μαθητές, στη Λόφου, Άρσος και Βάσα Κοιλανίου, σε συνεργασία με Ομοσπονδίες και Κοινοτικά Συμβούλια, ενώ αναμένεται εξεύρεση χώρου για την ΠΟΣΥΓΟΠΕΑ.
• Η δημιουργία δύο θεματικών Μουσείων στον Άγιο Αμβρόσιο και την Πάχνα, ενώ προωθούνται οι διαδικασίες για τη δημιουργία του Βιωματικού Μουσείου Κυπριακού Παραμυθιού στο Κοιλάνι.
• Η δημιουργία κινητού καταστήματος από τη Cyta (Cyta Mobile Shop), το οποίο πραγματοποιεί διαδρομές στις ορεινές περιοχές για εξυπηρέτηση των κατοίκων.
• Δημιουργήθηκαν μηχανισμοί στήριξης των κατοίκων των ορεινών περιοχών κατά τη διάρκεια του lockdown λόγω της πανδημίας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας και το Γραφείο του Επιτρόπου του Πολίτη.
• Λειτούργησαν κέντρα εμβολιασμού στις ορεινές κοινότητες, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και τις τοπικές Αρχές.
• Σε συνεργασία με τα Υπουργεία, Υπηρεσίες, Επαρχιακές Διοικήσεις και άλλους φορείς επιλύθηκαν πέραν των 80 ζητημάτων που έλαβε το Γραφείο.

Κυρίες και κύριοι,

Ακολουθώντας πιστά το όραμα του Προέδρου της Δημοκρατίας για βιώσιμη ανάπτυξη των ορεινών κοινοτήτων, σήμερα, δεν μπορούμε παρά να νιώθουμε δικαιωμένοι για την πολιτική που εφαρμόζουμε, δημιουργώντας όλες εκείνες τις ευκαιρίες για τους κατοίκους των ορεινών και τον τόπο μας. Ο σχεδιασμός έγινε πράξη και οι εξαγγελίες έγιναν έργα για μια βιώσιμη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και ευημερία. Για τα ορεινά του αύριο.

Κλείνοντας, θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι, όσο θα είμαι στη θέση αυτή, θα εργάζομαι με την ίδια προσήλωση, προγραμματισμό και αποφασιστικότητα για την υλοποίηση των έργων της Εθνικής Στρατηγικής που θα αφορούν και τις δικές σας κοινότητες αλλά και όλες τις κοινότητες που είναι ήδη ή θα ενταχθούν στην ΕΣΑΟΚ καθώς και για τις πολιτικές της Κυβέρνησης, θέτοντας στο επίκεντρο των προσπαθειών μας όλους εσάς, τους κατοίκους των ορεινών κοινοτήτων. Σας το οφείλουμε και θα τα καταφέρουμε!