Η Ελληνική επανάσταση του ‘21 αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αγώνες του έθνους σε όλη την ιστορική διαδρομή του ανέφερε η Έπαρχος Πάφου Μαίρη Λάμπρου εκφωνώντας τον πανηγυρικό της ημέρας στο πλαίσιο της καθιερωμένης Δοξολογία στον Καθεδρικό Ναό Αγίου Θεοδώρου, για την Εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου 2021.
Ανέτρεψε είπε, τον ιστορικό ρου, καταργώντας τη σκλαβιά που είχε διαρκέσει 400 ολόκληρα χρόνια, σημειώνοντας πως η αποτίναξη του τουρκικού ζυγού ήταν ένα εγχείρημα που αρχικά φαινόταν ακατόρθωτο. Η αριθμητική υπεροχή των τουρκικών στρατευμάτων και η μακρόχρονη υποτέλεια, δεν ανέκοψαν το ηθικό των σκλαβωμένων Ελλήνων οι οποίοι επαναστάτησαν και αγωνίστηκαν πεισματικά και νικηφόρα.
Επεσήμανε πως η επανάσταση του 1821 δεν ήταν απλώς μια εξέγερση ατάκτων ή μια πρόσκαιρη αντίδραση κατά της Οθωμανικής κυριαρχίας, αλλά ήταν ήταν μια καλά προετοιμασμένη ένοπλη επανάσταση, για την οποία είχαν εργαστεί ουσιαστικά πολλοί ΄Έλληνες και Φιλέλληνες πολλά χρόνια πριν το 1821. Ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός την ενέπνευσε και της προσέδωσε είπε, το πνευματικό περίβλημα που χρειαζόταν, με αποτέλεσμα να ωριμάσουν οι συνθήκες όχι μόνο για την εκδήλωση της αλλά κυρίως για την επιτυχία της. Γιατί σημασία δεν έχει η εκδήλωση μιας επανάστασης αλλά η διασφάλιση συνθηκών προκειμένου αυτή να μην καταπνιγεί εν τη γενέσει της, όπως έγινε στο παρελθόν με δεκάδες επαναστατικά κινήματα κυρίως μέσα στη μακραίωνη περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Η κ. Λάμπρου σημείωσε πως πρέπει λοιπόν να αναλογισθούμε το μέγεθος της προετοιμασίας για την εκδήλωση της Επανάστασης και την ικανότητα των ηγετικών στελεχών της που μέσα από πολυετή και κοπιώδη διαδικασία ωρίμασαν τις συνθήκες για το 1821.
Η Ελληνική επανάσταση άρχισε τέλη Φεβρουαρίου 1821 στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και παράλληλα μέσα Μαρτίου στην Πελοπόννησο με διάφορους αρχηγούς. Τη 17η Μαρτίου ξεσηκώνεται η Μάνη με αρχηγό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Αμέσως, μετά η Καλαμάτα πολιορκείται. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός και όλος ο Μοριάς έχει πάρει τα όπλα. Με την ατμόσφαιρα μπαρουτοκαπνισμένη, η εκκλησία ευλογεί, οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι γεμάτοι από θρησκευτικό ζήλο ενθουσιάζονται και ο ποιητής, Διονύσιος Σολωμός, χαιρετίζει τη θρησκεία ως την κυριότερη δύναμη που εμπνέει τον μαχόμενο Ελληνισμό.
Πρόσθεσε πως η επίσημη κήρυξη της Επανάστασης έγινε στην Αγία Λαύρα την 25η Μαρτίου του 1821 από τον Πατριάρχη Παλαιών Πατρών Γερμανό. Αμέσως – και αυτή είναι, συμπλήρωσε, “ η πιο θετική προσφορά της Φιλικής εταιρείας που είχε ιδρυθεί στην Οδησσό – διαδόθηκε σε όλο τον Ελληνικό χώρο ως την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα. Η 25η Μαρτίου 1821, παραμένει η κορυφαία στιγμή της νεότερης ιστορίας του ελληνικού έθνους, αφού σήμανε την παλιγγενεσία του. Εκείνη την άνοιξη οι λίγοι και ανίσχυροι ραγιάδες τα έβαλαν με την πανίσχυρη Οθωμανική αυτοκρατορία. ΄Ύψωσαν το λάβαρο της Επανάστασης, βροντοφώναξαν «Ελευθερία ή Θάνατος» κι έγραψαν με το αίμα τους την απαρχή της ιστορίας της νεότερης Ελλάδας. Ορθοδοξία και Ελληνισμός, συνοδοιπόροι, έψαλλαν το διττό χαίρε. Το «Χαίρε Κεχαριτωμένη Μαρία» και το «Χαίρε, ω Χαίρε Λευτεριά».
Μέσα σε τούτο το πνεύμα, κινούνταν οι αγωνιστές του ’21. Ο Κολοκοτρώνης, που κάθε του λέξη ήταν απόφθεγμα και κάθε του πράξη ηρωισμός, ήταν βέβαιος πως η Ελλάδα θα ελευθερωθεί. Αυτή η βεβαιότητα έδωσε φτερά στους οπλαρχηγούς της Πελοποννήσου και οι επιτυχίες τους στα πρώτα χρόνια- Τρίπολη, Βαλέτσι, Δερβενάκια- στεριώνουν την Επανάσταση.
Υπήρξαν ηρωικές μορφές όπως ο Παπαφλέσσας, που το Μανιάκι έχει να διηγείται την παληκαριά του, την οποία θαύμασε και ο ίδιος ο Ιμπραήμ, ο Κανάρης και άλλοι με τα μπουρλότα τους, που έσπερναν την καταστροφή στον εχθρικό στόλο και ο Καραϊσκάκης με τη σοφή υποθήκη του «εγώ πεθαίνω, όμως εσείς να είστε μονιασμένοι και να βαστήξετε την πατρίδα». Ο στόλος που σχηματίστηκε από τα εξοπλισμένα εμπορικά καράβια, ιδίως της Ύδρας, των Σπετσών, των Ψαρών, της Κάσου και του Γαλαξιδίου, κατόρθωσε με τα πυρπολικά να αντιμετωπίσει τα μεγάλα πολεμικά καράβια των Τούρκων και να κυριαρχήσει στο Αιγαίο εμποδίζοντας αποβάσεις που θα ήταν μοιραίες για τον Ελληνικό αγώνα, αναδεικνύοντας επίσης ήρωες τον Ανδρέα Μιαούλη, τον Γεώργιο Σαχτούρη, τον Νικόλαο Αποστόλη, τον Γεώργιο Ανδρούτσο, και πυρπολητές όπως τον Παπανικολή, και τον Νικόδημο.
Με το ίδιο πνεύμα ξεχωρίζουν γυναικείες μορφές, όπως η Μαντώ Μαυρογέννους, η Μπουμπουλίνα, η Τζαβέλαινα, που έδωσαν ηρωικό το παρόν τους στη μεγάλη κλήση και δόξασαν τη χώρα που τις γέννησε.
Είπε ακόμη πως όσο οι Έλληνες ήταν μονιασμένοι, λειτουργούσε το θαύμα. Όταν όμως εμφανίσθηκε η διχόνοια, η Επανάσταση διέτρεξε σοβαρό κίνδυνο αποτυχίας, ώστε ο ποιητής Διονύσιος Σολωμός να προειδοποιεί ότι « εάν μισούνται ανάμεσα τους δεν τους πρέπει ελευθεριά». Είναι μήνυμα διαχρονικό που οι Έλληνες οφείλουμε να μην ξεχνούμε, αφού η διχόνοια, κατά τον ποιητή «μαδεί τις δάφνες» των επιτυχιών.
Αναφερόμενη την Κύπρου, η κ. Λάμπρου είπε πως η Κύπρος είχε τη δική της σημαντική συμβολή στον αγώνα. Ανταποκρίθηκε στις εκκλήσεις της Φιλικής εταιρείας για την προετοιμασία του αγώνα, ενώ σύμφωνα με επίσημα αρχεία, χίλιοι περίπου Κύπριοι είχαν συμμετάσχει σε διάφορες μάχες της επανάστασης, ενώ 130 Κύπριοι έχασαν τη ζωή τους στη Μάχη των Αθηνών. Στο Μεσολόγγι, όπου συμπυκνώνεται το πάθος, τρεις Πάφιοι είναι ανάμεσα στους Κύπριους αγωνιστές που έλαβαν μέρος. Ανάμεσα τους ο Πάφιος Γιάννης Πασαπόρτης από την Κοίλη, και οι Κοκκινόφτας Χ’Χριστόδουλος και Νικόλας Χ’ Σάββα από τη Τσάδα.
Στην ίδια την Κύπρο, η αντίδραση των Τούρκων ήταν σκληρή και απάνθρωπη. Με τον απαγχονισμό του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού και άλλων ιερωμένων, όπως και τις σφαγές πολλών προυχόντων και δημογερόντων, με λεηλασίες, δημεύσεις περιουσιών και άλλες μορφές καταπίεσης, η Κύπρος πλήρωσε βαρύ τίμημα και οι Τούρκοι δεν άφησαν να εκδηλωθεί άλλη επαναστατική κίνηση.
Η Ελληνική Επανάσταση δεν ήταν και δεν είναι ένα μονοδιάστατο γεγονός που αφορά μόνο τη νότια απόληξη της Βαλκανικής Χερσονήσου. Είναι μια Ευρωπαϊκή επανάσταση και είναι το πρώτο επαναστατικό κίνημα που οδηγεί στη δημιουργία ενός μικρού μεν, αλλά πλήρως ανεξάρτητου Κράτους μέσα στους Κόλπους της άλλοτε κραταιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μιας Αυτοκρατορίας που ήδη δοκιμαζόταν από τα επαναστατικά κινήματα των Βαλκανίων και η οποία δέχθηκε ένα καίριο πήγμα από την επιτυχία των Ελλήνων αγωνιστών του 1821, την οποία ουδείς ανέμενε τουλάχιστον στην άρχουσα τάξη της Ευρώπης. Το Οθωμανικό οικοδόμημα κλονίστηκε ανεπανόρθωτα, τα νέα Κράτη που δημιουργούνταν συρρίκνωναν την κάποτε πανίσχυρη αυτοκρατορία και οι Ευρωπαϊκές Αυλές κατάλαβαν ότι το ποτάμι των επαναστάσεων δεν μπορούσε να ανασχεθεί αφού βασιζόταν στο δίκαιο αίτημα της ανεξαρτησίας των λαών και της δημιουργίας εθνικών κρατών σε όλη την περιοχή των Βαλκανίων.
Οφείλουμε λοιπόν συμπλήρωσε, αιώνια ευγνωμοσύνη στους ήρωες και αγωνιστές τους 1821, στους γνωστούς αλλά και σε όλους όσοι παρέμειναν αφανείς και έπεσαν στα πεδία των μαχών.
Οφείλουμε αιώνια ευγνωμοσύνη στους ήρωες και αγωνιστές που πίστεψαν στο δίκαιο αίτημα της Εθνικής Ανεξαρτησίας, παρά την εχθρότητα της περιόδου απέναντι στα επαναστατικά κινήματα. Σε όλους αυτούς που θυσίασαν το άτομο τους προς όφελος του συνόλου και έδρασαν συλλογικά και όχι ατομικά. Ας εμπνευστούμε από τους ήρωες του 1821 πραγματικά και όχι πρόσκαιρα, ας τους έχουμε στο νου μας καθημερινά και όχι μια φορά το χρόνο, και μόνο τότε θα είμαστε άξιοι της Ελευθερίας .
Ζήτω η 25Η Μαρτίου 1821, κατέληξε η Έπαρχος Πάφου…
