Η Τοπική Αυτοδιοίκηση διαδραματίζει και πρέπει να συνεχίσει να διαδραματίζει ένα πολύ ισχυρό ρόλο στη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και στη δημιουργία συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης, σε τοπικό πάντα επίπεδο, με τις πολιτικές που οραματίζεται και εκτελεί, τις παρεμβάσεις που σχεδιάζει και υλοποιεί και τις εξουσίες που κατέχει και ασκεί.

Οι οντότητες που την αποτελούν και στην ουσία εφαρμόζουν τον βαρυσήμαντο και πολυδιάστατο ρόλο της θα πρέπει να είναι εύρωστοι, βιώσιμοι, λειτουργικοί, να εξυπηρετούν τον κάθε πολίτη γρήγορα, ικανοποιητικά και δίκαια. Θα πρέπει να έχουν τις δομές για να βρίσκονται δίπλα στον κάθε πολίτη και στα προβλήματα του, δίνοντας λύσεις, και φυσικά να έχουν την ευθύνη για ένα ασφαλή, φιλικό, πράσινο περιβάλλον, αλλά και να έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην προώθηση και ανάπτυξη σε όλους τους τομείς της χωροταξικής επικράτειάς τους.

Οι συζητήσεις που διεξάγονται γύρω από την κυοφορούμενη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι οποίες οδεύουν προς το τέλος, δυστυχώς φαίνεται να καταλήγουν σε αντίθετα αποτελέσματα. Με την εξέλιξη των αλλαγών που επιχειρούνται διαφαίνεται δυστυχώς, μια τάση στοχοποίησης και απαξίωσης ή ακόμα και απορρύθμισης του θεσμού και των δομών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι συζητήσεις τελικά αντί να περιστρέφονται γύρω από τα θεμελιώδη της άριστης λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ως προς το όφελος του πολίτη, δυστυχώς έχει κομματικοποιηθεί και εμβολιαστεί με υπερβολική δόση μυρωδιάς προεδρικών εκλογών και φαίνεται ότι το τελικό αποτέλεσμα θα αποβεί μοιραίο για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά και για τον Τόπο.

Εν μέσω λοιπόν μιας περιόδου όπου καλλιεργείται σε κεντρικό επίπεδο ένα κλίμα αμφισβήτησης του έργου και του ρόλου της, η Τοπική Αυτοδιοίκηση οφείλει να μην επιτρέψει τη λειτουργική ισοπέδωση και τη θεσμική καταρράκωσή της. Αντίθετα, θα πρέπει να αντιδράσει όσο έχει καιρό, και να πείσει τα κοινοβουλευτικά κόμματα, που θα πάρουν τις τελικές αποφάσεις, ότι η μεταρρύθμιση θα πρέπει να είναι τέτοια που να ενισχύει ακριβώς τη θέση και το ρόλο της, δίπλα στους πολίτες και στα πολύ μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, σχεδιάζοντας και υλοποιώντας πολιτικές που θα συμβάλλουν στην καλύτερη εξυπηρέτηση και στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών, στην προστασία και την ανάδειξη του πλούσιου πολιτισμού και περιβάλλοντος, στη δημιουργία προϋποθέσεων οικονομικής, κοινωνικής και χωροταξικής ανάπτυξης και ουσιαστική στήριξη της απασχόλησης, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας σε τοπικό επίπεδο.

Βεβαίως, δεν μπορεί να αγνοηθεί ότι οι περικοπές που έχουν γίνει σε οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους τα τελευταία χρόνια, δημιουργούν πρωτόγνωρες συνθήκες και σοβαρά προβλήματα στην λειτουργία των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Άρα, θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψην ότι η μεταρρύθμιση θα πρέπει να ισχυροποιήσει οικονομικά το θεσμό για να μπορούν οι διάφορες οντότητες να είναι βιώσιμες και να μπορούν να εκτελούν με αποτελεσματικό τρόπο το έργο τους. Ταυτόχρονα, δημιουργείται και η ανάγκη στροφής σ’ ένα διαφορετικό μοντέλο διοίκησης και λειτουργίας των Δήμων σε σχέση με αυτό που επικρατούσε μέχρι σήμερα. Ο περιορισμός της σπατάλης, ο εξορθολογισμός των δαπανών, η ανασυγκρότηση των δημοτικών υπηρεσιών, η αξιοποίηση ευρωπαϊκών και εθνικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων, η συνεργασία με τοπικούς φορείς και τον ιδιωτικό τομέα, οι συμπράξεις με το εθελοντικό κίνημα για κοινωνικές και περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες, οι διαδημοτικές συνεργασίες, η επένδυση στην τοπική ανάπτυξη (τουρισμός, πολιτισμός, τοπικά προϊόντα κ.α.) είναι μερικοί μόνο από τους τομείς, στους οποίους οι Τοπικές Αρχές πρέπει να επικεντρωθούν, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν με επάρκεια στις ανάγκες των σημερινών πολύ δύσκολων συνθηκών.

Κυρίαρχο ωστόσο μέλημα και βασική προτεραιότητα όλων των φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ιδιαίτερα την σημερινή περίοδο, οφείλει να αποτελεί η διαφύλαξη της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης, μέσω της υποστήριξης των ατόμων και των ομάδων του πληθυσμού που πλήττονται από την οικονομική κρίση. Παράλληλα, η αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων που δημιουργούνται και η προώθηση και στήριξη της υγιής ενασχόλησης των νέων, και φυσικά η καλλιέργεια της ανάλογης κουλτούρας, είναι οι δράσεις αυτές που θα κρατήσουν την κοινωνία όρθια συνεπώς, δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να σταματήσουν, αλλά μέσω της μεταρρύθμισης να τεθούν ως προτεραιότητες.

Κατά την άποψη μου, θα πρέπει να ισχυροποιήσουμε τόσο την παιδεία στον τόπο μας, όσο και την Τοπική Αυτοδιοίκηση ως θεσμούς. Για αυτό το λόγο, θα έβλεπα πολύ αρνητική εξέλιξη το ενδεχόμενο οι σχολικές εφορίες να αποτελούν μια υποεπιτροπή των Δήμων. Οι σχολικές εφορείες θα πρέπει να εξαιρεθούν από το πεδίο εφαρμογής της μεταρρύθμισης, καθώς η υπερ-συγκέντρωση αρμοδιοτήτων στους δήμους θα τους καταστήσει δυσλειτουργικούς. Παράλληλα, θα πρέπει να ενισχυθεί ο ρόλος τους και η οικονομική τους διάσταση για να μπορούν να εκτελούν καλύτερα το σκοπό τους. Τα δε συμπλέγματα και οι νέοι Δήμοι που θα δημιουργηθούν, αλλά και οι αρμοδιότητες που θα ασκούν στο μέλλον θα πρέπει να προκύψουν μέσω μελετών, τηρώντας όλες τις πιο πάνω προϋποθέσεις, οι οποίες τέθηκαν διαχρονικά ως η ανάγκη της μεταρρύθμισης.

Για όσους λοιπόν μελετούν, καταθέτουν προτάσεις και τελικά θα ψηφίσουν διαμορφώνοντας τη μεταρρύθμιση και τη νέα λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης, θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψην τους ότι υπό τις σημερινές συνθήκες κρίσης, η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να αποτελεί το προπύργιο για την κοινωνική συνοχή και ανάπτυξη με πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις υπέρ των πολιτών, σε μια κοινωνία που δοκιμάζεται. Αν ωστόσο η ίδια η Πολιτεία δεν αντιληφθεί τη μεγάλη σημασία να στηριχθεί ουσιαστικά η Τοπική Αυτοδιοίκηση με νέα, σύγχρονα, οικονομικά εργαλεία, με ισχυροποίηση του θεσμικού και κοινωνικού της ρόλου, με αύξηση των εξουσιών της και με περιορισμό της κομματοκρατίας, τότε όσες πρωτοβουλίες και αν αναληφθούν για την ανασυγκρότηση του θεσμού θα αποτελούν απλά ημίμετρα, τα οποία θα αποβούν καταστροφικά για την πορεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση που θα προκύψει μετά την μεταρρύθμιση θα πρέπει απαραίτητα να είναι ΙΣΧΥΡΗ και να έχει ξεκάθαρη θέση ΔΙΠΛΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΠΟΛΙΤΗ!

Φίλιππος Θ. Φιλίππου

Πολιτικός Μηχανικός

Δημοτικός Σύμβουλος Κ.Σ. ΕΔΕΚ στον Δήμο Πάφου