Κατώτερο των αρχικών προσδοκιών υπήρξε τελικά το περιβόητο σχέδιο Εστία αφού από τη μια η απροθυμία στρατηγικών κακοπληρωτών να αποκαλύψουν τα πραγματικά τους περιουσιακά στοιχεία και από την άλλη οι μη ορθά συμπληρωμένες αιτήσεις έχουν οδηγήσει το σχέδιο σε παταγώδη αποτυχία.
Αυτό άλλωστε αναφέρεται και στην τελευταία μεταμνημονιακή έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Εαρινό Εξάμηνο του 2021. Παρά τις εκτιμήσεις κυβέρνησης και των κομμάτων ότι το σχέδιο θα βοηθούσε σε σημαντική αποκλιμάκωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων ευάλωτων νοικοκυριών, τα στοιχεία καταδεικνύουν πως ο τρόπος που εξελίχθηκε η όλη διαδικασία κάθε άλλο παρά σοβαρή επίδραση είχε στη μείωση των «κόκκινων» δανείων.
Αρχικά κριτήρια
Υπενθυμίζεται ότι ο αρχικός σχεδιασμός του Εστία ήταν η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων μιας ομάδας δανειοληπτών που είχαν ως εγγύηση πρώτη κατοικία ανώτατης αξίας 350.000 ευρώ. Δανειολήπτες οι οποίοι θα πληρούσαν τα οικονομικά κριτήρια συμμετοχής στο σχέδιο Εστία θα τους γινόταν αναδιάρθρωση η οποία προέβλεπε και κρατική χορηγία ίση με το ένα τρίτο της δόσης, ενώ οι επιλέξιμοι δανειολήπτες θα πλήρωναν τα υπόλοιπα δύο τρίτα των πληρωμών τόκων και κεφαλαίων στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Παράλληλα, η διάρκεια της αποπληρωμής θα κυμαίνετο μέχρι τα 25 χρόνια αναλόγως και της ηλικίας του δανειολήπτη.
Στρατηγικοί κακοπληρωτές
Παρά το γεγονός ότι οι αιτήσεις είχαν ανέλθει στις 6.389 και αντιπροσώπευαν συνολικό ποσό 1,9 δισ. ευρώ, ένα ποσοστό της τάξεως του 30% υπέβαλαν αιτήσεις οι οποίες δεν ήταν σωστά συμπληρωμένες, ενώ ένα ποσοστό 60% από τις αιτήσεις απορρίφθηκε. Παράλληλα, ποσοστό του 14% απορρίφθηκαν διότι ακόμα και με τη συμμετοχή τους στο σχέδιο δεν είχαν τις προϋποθέσεις να καταστούν βιώσιμοι. Το πιο εντυπωσιακό είναι όμως το γεγονός πως το 30% των αιτούντων συμμετοχής στο σχέδιο, όπως αναφέρει η έκθεση της Κομισιόν, δεν πληρούσαν τα οικονομικά κριτήρια για να συμμετέχουν, υποδηλώνοντας ότι ανήκουν στην ομάδα των στρατηγικών κακοπληρωτών.
Κάλυψε μόνο 10%
Τελικά, από τα 1,9 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενων δανείων τα οποία αναμένονταν να καλύψει το Εστία, κάλυψε 170 εκατ. ευρώ ένα ποσοστό που αντιπροσωπεύει περίπου το 10% του αρχικού ποσού. Για αυτό άλλωστε η Κομισιόν στην έκθεσή της σημειώνει πως το σχέδιο δεν πέτυχε τον σκοπό του που ήταν η μείωση των «κόκκινων» δανείων στο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου, λόγω της απροθυμίας των στρατηγικών κακοπληρωτών να ανταποκριθούν στο σχέδιο και να αποκαλύψουν τα πραγματικά τους περιουσιακά στοιχεία.
Νέο σχέδιο
Για τους πιο πάνω λόγους η έκθεση αναφέρει πως οι κυπριακές αρχές δρομολογούν ένα νέο σχέδιο το οποίο θα έχει τη δομή του Εστία ωστόσο θα στοχεύει σε ακόμα πιο ευάλωτους δανειολήπτες.
Αυτό το σχέδιο θα είναι πιο στοχευμένο για τους πιο δανειολήπτες οι οποίοι ακόμα και με τη στήριξη του κράτους στη βάση του σχεδίου Εστία δεν μπορούν να καταστούν βιώσιμοι. Το ποσοστό αυτό όπως προαναφέραμε ανέρχεται στο 14%. Ουσιαστικά πρόκειται για το σχέδιο επέκτασης των όρων εντολής της ΚΕΔΙΠΕΣ και τη μετατροπή της σε εθνική εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων.