“Το κράτος πρέπει να δώσει κίνητρα στα νέα ζευγάρια να παραμείνουν στα χωριά τους”, αναφέρει ο κοινοτάρχης της Λετύμπου, Κώστας Χατζησολωμού.
Το πρώτο που αντικρύζει κάποιος επισκεπτόμενος την κοινότητα σας είναι το μνημείο Ηρώων. Μιλήστε μας λίγο για αυτό.
Το μνημείο Ηρώων της κοινότητας βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Είναι θα έλεγα ένα σεμνό μνημείο, στο οποίο πάνω σε ένα κενοτάδιο βρίσκεται η μορφή ενός Σπαρτιάτη ήρωα. Πάνω από το κενοτάδιο η Ελευθερία με ανοικτά τα φτερά της, φαίνεται να καλύπτει με την επιβλητικότητα της, το όλο μνημείο. Πίσω από το άγαλμα της Ελευθερίας, πάνω σ’ ένα τοίχο κρισμένο με μικρά τούβλα, βρίσκονται οι 4 χαλκογραφίες με τις μορφές των ηρώων. Ανδρέας Αργυρού, Ανδρέας Λάρδος, Ανδρέας Χρυσοστόμου και Σωτήρης Μαραθεύτης
-Ποιοι ήταν αυτοί οι ήρωες;
Ο Ανδρέας Αργυρού ήταν μόνιμος δεκανέας του κυπριακού στρατού. Υπηρετούσε στο λόχο Πολεμίου. Κάηκε από τις βόμβες ναπάλμ στις μάχες Μασούρας-Κοκκίνων, στις 8 Αυγούστου 1964.
Ο Ανδρέας Λάρδος ήταν δάσκαλος. Υπηρετούσε στην υγειονομική μονάδα σαν εθελοντής. Έπεσε και αυτός στις 8 Αυγούστου 1964 όταν βομβαρδίστηκε το πρόχειρο νοσοκομείο στον Παχύαμμο.
Ο Ανδρέας Χρυσοστόμου ήταν μηχανικός αυτοκινήτων. Ήταν πρώτος ξάδελφος του Ανδρέα Λάρδου. Υπηρετούσε και αυτός στην υγειονομική μονάδα. Έπεσε και αυτός στις 8 Αυγούστου 1964 κατά την διάρκεια των μαχών Μασούρας-Κοκκίνων, όταν καταπλακώθηκε κάτω από τα ερείπια του πρόχειρου νοσοκομείου στον Παχύαμμο, όταν αυτό βομβαρδίστηκε από τους Τούρκους. Ο Σωτήρης Μαραθεύτης ήταν έφεδρος ανθυπολοχαγός της Εθνικής Φρουράς όταν έγινε το πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή το καλοκαίρι του 1974. Πολέμησε ηρωικά και έπεσε στις μάχες της Μιάς Μηλιάς στις 14 Αυγούστου 1974.
– Ποιες οι εκκλησίες και τα ξωκλήσια της κοινότητας σας ;
Στην περιοχή του χωριού, υπάρχει η εκκλησία της Παναγίας Φωτολαμπούσης, η εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου, καθώς επίσης και η εκκλησία του Αγίου Κηρύκου και Ιουλίττης. Ο Gunnis αναφέρει και τέσσερα άλλα ξωκλήσια γύρω από το χωριό. Όμως άλλες πηγές αναφέρουν ότι η Λετύμπου είναι γνωστότατη σ’ όλη την περιοχή για τις εκκλησίες της. Eπίσης στην κοινότητα υπάρχουν περίπου 15 εκκλησίες μεταξύ άλλων το Ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου, το Ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας , το Ξωκλήσι Αγίου Γεωργίου, το ξωκκλήσι του Αγίου Θεοδώρου, το εκκλησάκι του Ασώματου, της Παναγίας Θεοτόκου και του Αγίου Γεωργίου Πένκα. Ο μεγάλος αριθμός εκκλησιών στην περιοχή, ίσως να σημαίνει ότι το χωριό ήταν πολύ μεγαλύτερο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια.
Το χωριό φαίνεται όμως να είναι αρχαιότερο της περιόδου της φραγκοκρατίας και προφανώς υπήρχε από τα προγενέστερα Βυζαντινά χρόνια, αφού η αρχική ονομασία του είναι ελληνική, (προέρχεται από τη λέξη τύμβος = μεγαλόπρεπος τάφος). Ακόμη το νέο Κ.Σ. θα αναδείξει μια θρησκευτική διαδρομή όλων των εκκλησιών στην Λετύμπου. Στόχος μας είναι η ανάδειξη της θρησκευτικής διαδρομής σε Παγκύπρια κλίμακα.
– Τι γίνεται με τα έργα σας κ. Χατζησολωμού;
Το Κοινοτικό Συμβούλιο Λετύμπου συνεχίζοντας τις προσπάθειες του για ακόμη περισσότερη ανάπτυξη και βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, έχει ήδη προωθήσει και εκτελέστηκαν αρκετά νέα έργα. Τα έργα αυτά ξεκίνησαν το 2012 και ολοκληρώθηκαν περί τα τέλη του 2017.
Μερικά από αυτά είναι, η κατασκευή νέου κοιμητηρίου δίπλα από το παλιό, το αντιπλημμυρικό έργο στην περιοχή Μέσα γειτονιάς. Ακόμη ήδη άρχισε η κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων στην οδό Αγίου Νικολάου και Αγίας Μαρίνας . Η ανάπλαση πλατείας και κτιρίων γύρω από την εκκλησία Αγίου Θεοδώρου καθώς έγιναν επιστρώσεις με πρέμιξ.
Επιπρόσθετα έχει επιστρωθεί με πρέμιξ ο κεντρικός δρόμος από την είσοδο της κοινότητας μέχρι την έξοδο της κοινότητας. Επενδύσεις έγιναν ακόμη με πέτρα στον κεντρικό δρόμο οι οποίες θα συνεχιστούν.
Στην Λετύμπου έγιναν επενδύσεις με πέτρα σε υφιστάμενους τοίχους των δημοσίων έργων που έγιναν από το Τμήμα Δημοσίων Έργων. Άρχισε η διαπλάτυνση του δρόμου στην οδό Σωτήρη Μαραθεύτη που οδηγεί προς την εκκλησία της Φωτολάμπουσας και στο Πολέμι με συγκαταθέσεις των ιδιοκτητών με το σύστημα ρυμοτομίας.
Επίσης διαπλάτυνση του δρόμου έχει γίνει στην Μέσα Γειτονιά . Η κοινοτική αρχή έχει αρχίσει την κατασκευή δύο γεφυριών στην οδό Αγίου Νικολάου και Αγίας Μαρίνας, με το σύστημα ρυμοτομίας με την συγκατάθεση των ιδιοκτητών .
Εγκρίθηκε η πλατεία της εκκλησίας του Αγίου Κήρυκου με ευρωπαϊκό κονδύλι , κόστους 1.200.000 ευρώ και η κοινοτική αρχή βρίσκεται στο στάδιο προσφορών από την Επαρχιακή Διοίκηση για μηχανικούς, και αρχιτέκτονα για την μελέτη . To κοινοτικό συμβούλιο σχεδιάζει την διαπλάτυνση του δρόμου Αγίου Νικολάου – Αγίου Γεωργίου με το σύστημα συγκατάθεσης βάση ρυμοτομίας. Η διαπλάτυνση γίνεται με το ίδιο σχέδιο των δρόμων στην οδό Πουμνιών και Αγίας Παρασκευής.
Επιπρόσθετα η κοινοτική αρχή προωθεί την ανάδειξη της Γλυκιάς Βρύσης .
– H Λετύμπου είναι αμπελουργικό χωριό;
Η Λετύμπου είναι κτισμένη σε μέσο υψόμετρο 380 μέτρων. Το λοφώδες τοπίο του χωριού, είναι διαμελισμένο από το ποτάμιο δίκτυο, του ποταμού της Έζουσας. Η κοινότητα δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση, γύρω στα 620 χιλιοστόμετρα και στην περιοχή της καλλιεργούνται τα αμπέλια (οινοποιήσιμες ποικιλίες), τα εσπεριδοειδή, οι αμυγδαλιές, τα φρουτόδεντρα (μηλιές, αχλαδιές, χρυσομηλιές και ροδακινιές), οι ελιές, οι χαρουπιές, τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά, ο καπνός και λίγα λαχανικά.
Με την νέα απόφαση του υπουργικού συμβουλίου για το θέμα με το υψόμετρο, όχι μόνο στην κοινότητα αλλά και σε γειτονικές κοινότητες η νέα απόφαση με το υψόμετρο του χωριού, δεν παραχωρεί στην κοινότητα επιχορήγηση για την θέρμανση. Δυστυχώς τώρα ήρθε και η μη επιχορήγηση νέων ζευγαριών με άλλο ποσό που επιχορηγούν άλλες κοινότητες με υψόμετρο 6.000 μέτρα. Στους νέους αγρότες ακόμη δεν παραχωρούνται κάποια κονδύλια για την αγορά μηχανημάτων και τα λοιπά όπως γίνονταν παλαιότερα. Αυτά όλα οδηγούν τις κοινότητες σε μαρασμό και αστυφιλία .
Από συγκοινωνιακής απόψεως, η Λετύμπου, συνδέεται στα ανατολικά με το χωριό Κούρδακα (γύρω στα 3,5 χμ.), στα νοτιοανατολικά με το χωριό Πιτταργού (γύρω στα 3 χμ.) και στα νοτιοδυτικά με το χωριό Καλλέπεια (γύρω στα 2 χμ.).
Το χωριό υπήρχε με την ίδια ονομασία κατά την περίοδο της φραγκοκρατίας , οπότε κατά τον ντε Μας Λατρί, αποτελούσε τμήμα του διαμερίσματος της Χρυσοχούς, μαζί με τα χωριά Έμπα και Λέμπα και άλλα. Ο ίδιος συγγραφέας σημειώνει το χωριό ως Letimbou .
Το 1880 λειτούργησε στην περιοχή, λατομείο ασβεστολιθικών πετρωμάτων. Πρόσφατα λειτούργησε λατομείο γύψου.
– Κοντά στην παράδοση η Λετύμπου κ. Χατζησολωμού;
Η κοινότητα μας πραγματοποιεί με επιτυχία μια σειρά από εκδηλώσεις. Βασικός στόχος των εκδηλώσεων είναι η προβολή της κοινότητας. Τις εκδηλώσεις μας τιμούν με την παρουσία τους εκλεκτοί προσκεκλημένοι, οι κάτοικοι και απόδημοι της κοινότητας.
Eπίσης η κοινοτική αρχή συνεργάζεται στενά με τον Σύνδεσμο Αποδήμων Λετύμπου και τον Σύνδεσμο Αποδήμων Λευκωσίας Λετύμπου. Στόχος των Συνδέσμων Αποδήμων είναι μεταξύ άλλων ο συντονισμός των προσπαθειών και της δραστηριότητας των Λετυμπιωτών σε όλο τον κόσμο και διαφώτιση τους. Η ενημέρωση τους για την κατάσταση στη γενέτειρά τους και γενικότερα στην Κύπρο. Η ενημέρωση τους για το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στον κοινό αγώνα για την πρόοδο της Λετύμπου και γενικότερα της Κύπρου.
Ακόμη η ενδυνάμωση και σύσφιξη των δεσμών των αποδήμων Λετύμπου με το χωριό τους και την Κύπρο. Η στενότερη συνεργασία μεταξύ των αποδήμων Λετυμπιωτών σ’ όλο τον κόσμο. Η συνεργασία με άλλους Συνδέσμους Αποδήμων στη Κύπρο και το εξωτερικό. Η προώθηση αναπτυξιακών, πολιτιστικών και κοινωνικών έργων για πρόοδο και ευημερία της Λετύμπου και καταπολέμηση της αστυφιλίας. Η διοργάνωση εκδηλώσεων στη Λετύμπου σε συνεργασία με το Κοινοτικό Συμβούλιο και άλλων εκδηλώσεων εκτός της Κοινότητας. Η διάσωση και διατήρηση των ηθών και εθίμων και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Η έκδοση ενημερωτικών και άλλων διαφωτιστικών δελτίων ή εκδόσεων για προβολή του χωριού, ενημέρωση των αποδήμων για τα προβλήματα και τα νέα του χωριού, προβολή των θεμάτων που απασχολούν το χωριό και τους απόδημους Λετυμπιώτες. Επίσης ο Σύνδεσμος επιδιώκει όλα τα πιο πάνω μέσα στα πλαίσια των καθορισμένων νόμων και μακριά από κάθε κομματική ή πολιτική τοποθέτηση.
Σημειώνεται πως η κοινότητα διαθέτει δύο ταβέρνες Letymbou Tavern, Vinia Tavern και μια τρίτη με παραδοσιακά φαγητά της Σοφίας και ένα οινοποιείο Μακαρούνας .